2011-2013

Een land dat meer dan 50 keer zo groot als Nederland is, maar waar minder dan 60.000 mensen wonen. Een land ook met een bijzondere geschiedenis. Ruim twee eeuwen werd Groenland vanuit Denemarken bestuurd, pas sinds 2009 is Groenland een autonoom land binnen het Deense koninkrijk. Over de perikelen tussen Groenland en Denemarken aan het einde van de 18e eeuw heeft de Noorse auteur Kim Leine een prachtige roman geschreven: De profeten van het Eeuwigheidsfjord (2012). Kim Leine, vorig jaar nog gast tijdens de Literaire Poolnacht in Groningen, kreeg er vorige maand de Nordisk Råds Litteraturpris 2013 voor.  De Groenlandse geschiedenis wordt ook op een mooie manier verteld door de Groenlandse illustrator Nuka Godtfredsen. Hij is begonnen aan een stripserie over de vroege geschiedenis van het land, die door zowel volwassenen als de oudere jeugd wordt gelezen.

Niet alleen heeft Groenland als staat een jonge geschiedenis, dat geldt ook voor de schriftelijke literatuur. Eeuwenlang werden verhalen verteld en gezongen, pas sinds het begin van de 20e eeuw worden deze ook opgeschreven.  In het Deens en/of het Groenlands. En inmiddels is er een bloeiende literatuur, rijk aan vele genres, die langzamerhand ook in het Nederlands beschikbaar komt. Bijvoorbeeld de Groenlandse sprookjes, de gedichten van Katti Frederiksen en de verhalen van Ole Korneliussen. Zijn verhalenbundel Qivittoq verscheen in 2009 bij Wilde aardbeien.

Een verhaal apart wordt gevormd door de Groenlandse kinderliteratuur. Bestaat die? En in welke taal worden deze boeken geschreven? In mijn zoektocht naar het Groenlandse kinderboek ontdekte ik dat Groenlandse kinderliteratuur - ondanks het relatief kleine publiek - volop in beweging is. Sinds eind jaren negentig zijn er relatief veel kinderboeken uitgegeven en in 2003 is een kleine uitgeverij gestart die zich gespecialiseerd heeft in het uitgeven van Groenlandse kinderboeken.

Tijdens de lezing wil ik graag de volgende onderwerpen bespreken: Wat voor soort Groenlandse boeken worden er uitgegeven? Wat zijn de ontwikkelingen binnen de Groenlandse kinderliteratuur van de afgelopen 10-15 jaar? Welke rol speelt de Groenlandse identiteit en Groenlandse taal hierbij? En wie zijn de lezers van deze literatuur?

Nelleke Kralt studeerde af In 2011 in Scandinavische talen en culturen (hoofdtaal Deens) aan de RUG. Tijdens haar studie heeft ze zich verdiept in  kinderliteratuur en de overdracht daarvan naar andere taalgebieden. Ze schreef een masterscriptie over het vertalen van ironie in twee Nederlandse kinderboeken naar het Deens. Ze is op dit moment onder andere werkzaam als freelance vertaler.

Datum: woensdag 27 november 2013
Tijd: 19:30 uur
Plaats: Harmoniegebouw, Oude Kijk in 't Jatstraat 26, zaal 1313.0338

Dit jaar is het precies 200 jaar geleden dat de Noorse taalkundige Ivar Aasen (1813-1896) geboren werd. In Noorwegen wordt dit gevierd met het zogenaamde Språkåret, waarin de Noorse taaldiversiteit centraal staat. Aasen is de grondlegger van het Nynorsk, een van de twee Noorse schrijftalen. Waarom heeft een klein land als Noorwegen eigenlijk twee talen, en hoe werkt dit in de praktijk? Wat zijn de grootste verschillen tussen Nynorsk en Bokmål?

Aan de hand van de ideeën van Ivar Aasen vertelt Roald van Elswijk, onderzoeker en vertaler, u meer over dit bijzondere tweetalensysteem.

Datum: donderdag 31 oktober 2013
Tijd: 19:30 uur
Plaats: Harmoniegebouw, Oude Kijk in 't Jatstraat 26, zaal 1312.0024

Een avond over de ook in ons land bekende Deense televisieserie Borgen en de achtergronden van het hierin vertelde (politieke) verhaal. Op 5 juni (Grundlovsdag in Denemarken) zal de heer Gooskens voor ons in het Harmoniecomplex van de Rijksuniversiteit hierover een lezing houden. Geeft het verhaal een goed beeld van de werkelijke Deense politiek? En kunnen wij als Nederlanders de geschetste situaties herkennen?

Mark Gooskens (1964) is in 1992 afgestudeerd als politicoloog aan de Universiteit van Leiden, met specialisatie Scandinavische politiek. Na gewerkt te hebben als huisvader, boer en in nog wat andere 'ambachten', is hij sinds 2000 werkzaam bij het Ministerie van Economische Zaken. In zijn vrije tijd is hij 'Denemarcofiel', met een grote fascinatie voor Borgen en al het andere goede uit Denemarken.

Datum: woensdag 5 juni 2013
Tijd: 19:30 uur
Plaats: Harmoniegebouw, Oude Kijk in 't Jatstraat 26, zaal 1312.0030

Vandaag luisteren en kijken we naar een presentatie van Nelleke IJssennagger over de Vikingen in Europa en in Nederland.

In 793 begon met de beroemde aanval op het Noord-Engelse klooster Lindisfarne de Vikingtijd in Europa. Wanneer begon deze in Nederland, en wat gebeurde er toen? Hoezeer had Nederland te maken met woeste vikingaanvallen langs de kust en de rivieren. Waren dit de enige contacten, of liepen handel en politieke relaties ook door in deze tijd? En wat vinden we hier nu nog van terug? Aan de hand van een aantal verschillende bronnen zal Nelleke IJssennagger ingaan op de Vikingtijd in Nederland en de contact met Scandinavië in die periode.

Nelleke IJssennagger is bij de Rijksuniversiteit Groningen bezig met een proefschrift over contacten rond de Noordzee in de Vikingtijd, met een specifieke focus op het voormalig Friese kustgebied. In dit onderzoek kijkt ze naar zowel geschreven bronnen als naar archeologisch materiaal.

Datum: donderdag 28 maart 2013 
Tijd: 19:30 uur
Plaats: Harmoniegebouw, Oude Kijk in 't Jatstraat 26, zaal 1312.0013

Aan de hand van een keuze uit de schilderijen uit de periode 1880-1920 (waarvan sommigen wel en anderen niet op de tentoonstelling zijn te zien), verhalen over de Scandinavische cultuurgeschiedenis en biografietjes van de schilders wordt ingegaan op de staat van verandering waarin  de beeldende kunst in 
het Noorden zich in deze periode bevindt en die zo prachtig is te zien op de tentoonstelling Nordic Art 1880-1920. Het is een staat van verandering, die voortkomt uit de overgang van een nationaal romantische en geëngageerde, realistische kunst naar een symbolische en modernistische kunst. Bijzondere aandacht zal er zijn voor de pendelbeweging tussen interieur en landschap, het raadsel onder het linnen (een in 2005 ontdekt werk van Edvard Munch) en de vrouwelijke kunstenaar.

Janke Klok is verbonden aan de Faculteit der Letteren van de Rijksuniversiteit Groningen, waar ze haar proefschrift schreef over de verbeelding van de stad door vier vrouwelijke auteurs: De Noorse literaire Feminapolis 1880-1980 (2011). Ze publiceert over Scandinavische literatuur, doet onderzoek naar de culturele overdracht tussen het Noorden en Nederland en is redacteur van o.a. de Wilde aardbeien. Ze vertaalde proza en poëzie van uiteenlopende Noorse auteurs.

Na afloop van de lezing, circa 15:00 uur, volgt een wandeling naar het Groninger Museum (circa 10 minuten lopen) en een bezoek aan de tentoonstelling 'Nordic Art 1880-1920' aldaar.

Datum: zondag 3 maart 3013
Tijd: 13:30 uur
Plaats: Puddingfabriek, Viaductstraat 3-4, Groningen

Onze gast vanavond is Hans van Seventer die ons zal laten genieten van de Finse film 'Postia Pappi Jaakobille' (Brieven aan Vader Jacob) van Klaus Härö (2009) en na afloop met ons in gesprek zal gaan over deze film. De film gaat over een veroordeelde vrouw die contact krijgt met een predikant - misschien als een vorm van taakstraf of reclassering?

Hans van Seventer is al vele decennia filmliefhebber, groot liefhebber van met name Ingmar Bergman, over wiens werk hij in zijn jonge jaren discussieavonden organiseerde. Ook is hij zelf regisseur/filmmaker. Tussen 1992 en 1996 maakte hij voor de EO-televisie het kunstprogramma 'Wat is er aan de hand?'. Daarvan maakte hij als regisseur en interviewer tien afleveringen per jaar. In 2010 ontving hij in New Jersey een filmprijs voor een documentairefilm die hij gemaakt heeft over een Tsjechische decorontwerper.

Datum: donderdag 31 januari 2013
Tijd: 19:30 uur
Plaats: Harmoniegebouw, Oude Kijk in 't Jatstraat 26, zaal 1312.0007